Avrupa’da Trump etkisi: aşırı sağ yükseliyor
ANKARA-BHA
ABD Başkanı Donald Trump‘ın yeniden Beyaz Saray’a dönme ihtimali, Avrupa’daki aşırı sağ hareketler üzerinde büyük bir etki yaratıyor. Macaristan Başbakanı Viktor Orban, Trump’ın zaferini “dünyanın ihtiyacı olan bir gelişme” olarak tanımlarken, İtalya Başbakanı Giorgia Meloni de ABD ile İtalya’yı “kardeş” ülkeler olarak görüyor. Almanya’da AfD partisinin eş başkanı, Trump’ın kazanmasını “Hollywood’un değil, emekçi Amerikalıların zaferi” olarak nitelendirerek destek verdi.
Avrupa’nın aşırı sağ liderleri, göçmen karşıtlığı, elitlerin dışlanması ve uluslararası kurumlara karşı mesafe koyma gibi konularda Trump ile benzer görüşleri paylaşıyor. Avrupa Politika Merkezi’nden Javier Carbonell, Trump’ın başarısının Avrupa Birliği içindeki aşırı sağ partilere ivme kazandırabileceğini belirterek “Bu gelişme, Avrupa’da aşırı sağın gücünü artıracaktır” dedi. Ancak, AB’nin yapısal farklılıkları nedeniyle ABD’deki gibi güçlü bir aşırı sağ etkisinin oluşması zor görünüyor. Avrupa Direktör Yardımcısı Sophie Pornschlegel, AB’nin daha az kutuplaşmış yapısı sayesinde bu dalganın sınırlı kalacağını öne sürüyor.
Aşırı sağ partiler, 2024 Avrupa seçimlerinde Avrupa Parlamentosu’nda önemli bir güç elde ederek 187 sandalye kazandı. Bu partiler üç ana grupta toplanıyor: Fransa’dan Ulusal Birlik, Macaristan’dan Fidesz, İspanya’dan Vox ve İtalya’dan Lega partilerinin oluşturduğu “Patriots for Europe”, İtalya’nın Kardeşleri ve Polonya’nın Hukuk ve Adalet Partisi’nin yer aldığı “Avrupalı Muhafazakarlar ve Reformistler” grubu ve “Egemen Uluslar Avrupası” hareketi.
Özellikle Fransa’da Marine Le Pen’in Ulusal Birlik partisi, Temmuz ayındaki seçimlerde üçüncü büyük siyasi güç olarak yükselirken, Avusturya Özgürlük Partisi Eylül ayındaki seçimlerde muhafazakarları geride bıraktı. Uzmanlar, aşırı sağın yükselişinin arkasında ekonomik sıkıntılar, işsizlik, enflasyon ve borç krizlerinin bulunduğunu, ayrıca kültürel değişimlere yönelik bir tepkiyi yansıttığını belirtiyor.
Trump politikaları ve AB için riskler
Trump’ın Avrupa’ya yönelik olası politikaları ise AB’nin 27 üyesi için bazı riskler içeriyor. Trump, yurtdışında üretilen ürünlere %10 ila %20 arasında ek gümrük vergisi uygulamayı ve Ukrayna’ya desteği çekmeyi planlıyor. Ayrıca, NATO’nun Avrupa güvenliğindeki rolünü, ülkelerin savunma harcamalarının gayri safi yurtiçi hasılasının en az %2’sine ulaşmadığı durumda sorgulayabileceğini belirtiyor.
Pornschlegel, Trump’ın Avrupa’daki popülist partiler için her zaman güvenilir bir müttefik olmayabileceğini vurgularken, bu durumun transatlantik ilişkiler açısından Avrupa’nın aşırı sağ partileri için de bir tehdit oluşturabileceğini ifade etti.
